De neus: een multifunctioneel orgaan

Of een neus nu groot of klein, breed of smal is, hij hoort bij ons gezicht en bepaalt mee hoe we eruitzien. We kennen allemaal beroemde neuzen, zoals die van Cleopatra of Cyrano de Bergerac. Maar het is niet het uiterlijk van de neus dat ons hier interesseert, maar wel zijn functie. De neus is een essentieel orgaan van ons lichaam: hij laat ons toe om te ademen en dient als barrière tegen onzuiverheden in de lucht.

Een beetje anatomie

De neus bestaat uit een structuur van kraakbeen en bot, met een zichtbaar driehoekig gedeelte met twee kleine openingen – de neusgaten – en een inwendig gedeelte.^[1]

Het neusvestibulum, dit is de binnenkant van de neusgaten, is bedekt met haartjes die kleine deeltjes uit de buitenlucht filteren, zoals stof, zand of kleine insecten.^[2]

Het vestibulum komt uit in de neusholtes, die door het neustussenschot (of septum) in tweeën worden gescheiden. Aan weerszijden van het neustussenschot bevinden zich de neusschelpen en de sinussen^[3]:

– De met slijm bedekte neusschelpen, filteren, bevochtigen en verwarmen de lucht die we inademen.

– De vier paar sinussen zijn met lucht gevulde holtes die via kleine openingen in verbinding staan met de neusholtes. Ze hebben onder meer tot taak het gewicht van de schedel te verlichten en als klankkast voor de stem te dienen.

Waarvoor dient onze neus?

Ademhalingsfunctie

De neus stelt ons in staat om te ademen. Dat is zijn belangrijkste functie. Hij filtert, bevochtigt en verwarmt de lucht die we inademen en fungeert als een beschermende immuunbarrière tegen ziekteverwekkers en allergenen.^[4]

Mondademhaling, bijvoorbeeld als gevolg van een lichamelijke afwijking, kan verschillende aandoeningen veroorzaken. Kinderen die vanaf jonge leeftijd te vaak door de mond ademen, kunnen een problematische ontwikkeling van de kaken vertonen. Bij volwassenen kunnen mond- en tandproblemen en slaapstoornissen optreden.^[5]

De reukzin

De neus is ook het orgaan van de reukzin. Geurmoleculen komen ons lichaam binnen via onze neus en passeren vervolgens het reukslijmvlies. Dit laatste bevindt zich in het bovenste deel van de neusholte en bevat de reukreceptoren. Deze receptoren vangen de geurmoleculen op^[6]. Vervolgens komen de hersenen in actie: door een complex proces van informatieoverdracht worden emoties en herinneringen geactiveerd.^[7]

Goed om te weten: De menselijke neus telt ongeveer 400 verschillende reukreceptoren, die in verschillende combinaties tussen de tienduizend en een biljoen verschillende geuren kunnen waarnemen! ^[8]

Stress bestrijden

Ademen door de neus kan gunstige effecten hebben voor mensen die last hebben van stress en angst. Het beheersen van de ademhaling kan namelijk helpen om zich te concentreren of te kalmeren, afhankelijk van de situatie. Sofrologie, yoga en meditatie zijn allemaal praktijken die gebruikmaken van verschillende ademhalingstechnieken om welzijn te bereiken^[9] door het activeren van het parasympathische zenuwstelsel.^[10]

Welke aandoeningen van de neus zijn er en hoe kunnen ze worden behandeld?

De meest voorkomende aandoeningen van de neus zijn verkoudheid, sinusitis, een verstopte neus en poliepen.^[11] De behandeling van aandoeningen van de bovenste luchtwegen kan variëren van medicatie tot chirurgie.^[12]

Om je te beschermen tegen NKO-infecties^[13] en om ongemakken als gevolg van neusproblemen te verlichten, wordt aangeraden om de neus regelmatig te spoelen met een zoutoplossing om de neusgaten vrij te maken en allergenen en verontreinigende deeltjes te verwijderen. Tenzij je arts dit afraadt, kun je indien nodig meerdere keren per dag je neus spoelen en vervolgens snuiten. ^[14]  De Stérimar-spray is zo verpakt dat alle gezinsleden elke dag gemakkelijk en op een milde manier hun neus kunnen spoelen.

^{[1] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/deviation-cloison-nasale/definition-consequence
[2] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/deviation-cloison-nasale/definition-consequences
[3] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/deviation-cloison-nasale/definition-consequences
[4] https://www.sterimar.com/fr/tout-savoir-sur-le-nez/
[5] https://www.nationalgeographic.fr/sciences/decryptage-debunk-se-scotcher-la-bouche-pour-mieux-dormir-est-ce-vraiment-une-bonne-idee-sommeil-tendance-sante-ronflements
[6] https://www.msdmanuals.com/fr/accueil/troubles-du-nez-de-la-gorge-et-de-l-oreille/biologie-de-l-oreille-du-nez-et-de-la-gorge/nez-et-sinus
[7] https://www.rtbf.be/article/l-odorat-un-sens-aux-pouvoirs-insoupconnes-sur-notre-cerveau-et-nos-emotions-11364661
[8] https://www.rtbf.be/article/l-odorat-un-sens-aux-pouvoirs-insoupconnes-sur-notre-cerveau-et-nos-emotions-11364661
[9] https://www.santemagazine.fr/medecines-alternatives/relaxation/nos-exercices-de-respiration-pour-combattre-le-stress-et-lanxiete-895156
[10] https://www.sorbonne-universite.fr/actualites/la-respiration-ce-super-pouvoir-meconnu
[11] https://sante.journaldesfemmes.fr/fiches-anatomie-et-examens/2658329-nez-schema-anatomie-role-maladies/
[12] https://www.hug.ch/orl-chirurgie-cervico-faciale/maladies-du-nez-sinus-lodorat-du-gout
[13] NKO: neus-, keel- en oorheelkunde of otorinolaryngologie (ORL) is een medisch specialisme dat zich bezighoudt met aandoeningen van de neus, de keel/strottenhoofd en het oor.
[14] https://www.topsante.com/medecine/troubles-orl/rhume-rhinopharingite/hygiene-nasale-pourquoi-on-doit-davantage-penser-a-se-laver-le-nez-76499}